13.10.2012, 08:21

Stratejik duruş

Bir ülkenin dış dünyaya, yakın ve uzak çevresindeki komşularına yönelik nasıl bir dış politika izleyeceğini anlamanın yolu, o ülkenin stratejik davranışını anlamaktan geçmektedir. Bir ülkenin stratejik davranışının incelenmesi, inceleyen ülkelerin yöneticilerine, incelenen ülkelerin bugün ve gelecekte yapacakları hamleler ile ilgili öngörüde bulunma imkânı verecektir.

Stratejik davranışı anlamak için incelenmesi gereken temeldört başlık bulunmaktadır. Bunlar sırası ile;

1) stratejik kültür
2) dış politika ve güç kullanımına bakış
3) askerî modernizasyon (askeri harcamalar, askeri doktrin ve kuvvet modernizasyonu)
4) ekonomik stratejiler (dış ticaret stratejisi ve enerji rekabeti dahil)dir.

Örneğin bugün Şam’da, Ankara’nın bundan sonra nasıl bir adım atacağını inceleyen bir analizci Beşşar Esad’a rapor hazırlarken önce Türk stratejik kültürünü inceleyecektir. Türk stratejik kültürü, 2500 senelik bir birikimin sonucudur. Ancak mevcut kültürü en derinden etkileyen zaman kesiti, 1774 sonrası imparatorluğun 154 sene süren geri çekilme ve üç kıtadan Anadolu’ya sığınma ile biten süreçtir. Bu kültürde “stratejik ihtiyat” diyebileceğimiz bir damga vardır.

Bu stratejik ihtiyatı pekiştiren sadece 154 sene süren geri çekilme değil, 1914–1918 arasında Enver Paşa’nın gerçekçi bir zemine basmayan atak politikalar uygulaması ve sonuçta büyük kayıplara uğranılmış olması gerçeğidir. Ancak, Türk stratejik kültürünü oluşturan sadece stratejik ihtiyat değildir. Aynı zamanda Hatay/Kıbrıs/Suriye-Kriz Yönetimi sürecinde olduğu gibi zaman/zemin bağlantısı oluştuğu zaman Ankara, savaşı rahatlıkla göze alabilmektedir.

Suriyeli analizci aynı zamanda son on yılda Davudizm’in Türk dış politikası üzerinde artan etkisini de değerlendirmelidir. Türkiye’nin geçmişte ne zaman güç kullandığını, güç kullanma ölçütlerini değerlendirmelidir. Üçüncü husus, Şam’daki analizcinin TSK’yı incelemesidir. TSK, askeri kadrolar, modernizasyon çalışmaları, askeri doktrin incelenmelidir. Ayrıca, ordunun üzerindeki mevcut yükler de incelenmelidir. Örneğin terör ile mücadele, ordunun ne kadar güç ayırmasını gerektirmektedir.

Dördüncü husus ise Türk ekonomisidir. Özellikle Türkiye nasıl bir pazar arayışı içindedir. Hangi pazarları, hangi araçlar ve stratejiler ile hedeflemektedir. Enerji stratejisi nedir? Bütün bunları incelemek, Şam’daki analizciye hem Türkiye’nin savaş kapasitesinin ekonomik boyutu hem de savaşın olası ekonomik hedefleri konusunda da bilgi verecektir.

Şam’daki analizcinin bütün bunların incelenmesinden çıkardığı ve Beşşar Esad’ın önüne koyduğu sonuç nasıldır bilmemiz mümkün değil. Ancak, aynı analizi Türkiye’den yaptığımız zaman Türkiye’nin tek başına Suriye ile savaşmasının bugün için çok mümkün görünmediği gerçeğidir. Bunun nedeni Türk ordusunun böyle bir savaşta yaşayacağı sıkıntı ile ilgili değildir. Türk ordusu, Suriye ordusunu yenmekte ve Suriye’de rejimi devirmekte büyük bir sıkıntı çekmeyecektir. Ancak savaşların hedefi askeri değil, politiktir. Savaşta askeri zafer, sadece istenilen politik sonuca ulaşmak için bir araçtan ibarettir.

Birinci Neden: Ankara açısından Şam’daki rejimi devirmek için gerçekleştirilecek bir savaşta ödenecek bedel, buna değmeyecek kadar yüksek olduğundan Ankara savaşmak istemeyecektir. Ankara için belki sınırlı ve sınır bölgesine yoğunlaşan bir çatışma ilk ve son tercih edilebilecek savaş türüdür.

İkinci Neden: Ayrıca, Ankara da Şam’daki rejimi devirdikten sonra, ülkeye barışın gelmeyeceğini, gerçek iç savaşın mezhep ve etniklik zemininde başlayacağını bilmektedir. Müslüman Kardeşler, iktidar tesis edecek kadar güçlü değildir. El Kaide ve Selefi gruplar güç boşluğunda iktidar tesis etmek amacı ile terörü tırmandıracak, Nasuriler ve Hıristiyanlara karşı katliamlara başlayacaklardır.

Üçüncü Neden:Rusya ve İran, Türkiye’nin bu adımına asimetrik yöntemler ile özellikle Türkiye içinde ve dışında terörü tırmandırarak cevap vereceklerdir.

Dördüncü Neden: Türk milletinin büyük bir çoğunluğu Hükümetin mevcut Suriye politikasına muhalefet ederken, bir de savaş ve getirdiği büyük ekonomik yük, AKP’ye politik olarak büyük zarar verecektir.

Bu nedenler iyi de Birinci Dünya Savaşı’nın çıkmaması için de birçok neden ileri sürüldüğünü unutmayalım.

#Stratejik #duruş

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	36	99
2. Fenerbahçe	36	93
3. Trabzonspor	36	61
4. Başakşehir	36	58
5. Beşiktaş	36	55
6. Kasımpasa	36	52
7. Alanyaspor	36	50
8. Rizespor	36	49
9. Sivasspor	36	48
10. Antalyaspor	36	45
11. A.Demirspor	36	44
12. Samsunspor	36	42
13. Kayserispor	36	41
14. Konyaspor	36	40
15. Ankaragücü	36	39
16. Gaziantep FK	36	38
17. Hatayspor	36	37
18. Karagümrük	36	37
19. Pendikspor	36	36
20. İstanbulspor	36	16

Takımlar	O	P
1. Eyüpspor	34	75
2. Göztepe	34	70
3. Sakaryaspor	34	60
4. Bodrumspor	34	57
5. Ahlatçı Çorum FK	34	56
6. Kocaelispor	34	55
7. Boluspor	34	53
8. Gençlerbirliği	34	51
9. Bandırmaspor	34	50
10. Erzurumspor	34	44
11. Ümraniye	34	43
12. Manisa FK	34	40
13. Keçiörengücü	34	40
14. Adanaspor	34	39
15. Şanlıurfaspor	34	38
16. Tuzlaspor	34	38
17. Altay	34	10
18. Giresunspor	34	7

Takımlar	O	P
1. M.City	37	88
2. Arsenal	37	86
3. Liverpool	37	79
4. Aston Villa	37	68
5. Tottenham	37	63
6. Chelsea	37	60
7. Newcastle	37	57
8. M. United	37	57
9. West Ham United	37	52
10. Brighton	37	48
11. Bournemouth	37	48
12. Crystal Palace	37	46
13. Wolves	37	46
14. Fulham	37	44
15. Everton	37	40
16. Brentford	37	39
17. Nottingham Forest	37	29
18. Luton Town	37	26
19. Burnley	37	24
20. Sheffield United	37	16

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	36	93
2. Barcelona	35	76
3. Girona	36	75
4. Atletico Madrid	36	73
5. Athletic Bilbao	36	62
6. Real Betis	35	55
7. Real Sociedad	35	54
8. Villarreal	36	51
9. Valencia	35	48
10. Getafe	36	43
11. Deportivo Alaves	36	42
12. Sevilla	36	41
13. Osasuna	36	41
14. Rayo Vallecano	36	38
15. Celta Vigo	36	37
16. Las Palmas	35	37
17. Mallorca	36	36
18. Cadiz	36	32
19. Granada	36	21
20. Almeria	35	17